het Anker 50 jaar

1. De redactie van de site GereformeerdeKerken.info nodigt ons uit om een kijkje nemen op hun site. Zij hebben de geschiedenis van onze kerk daar uitgelicht. Er is daar nog veel meer te lezen! Omdat niet iedereen het op die site kan bekijken staat het hier:
2. De Vrijmaking op 7 december 1944.

Tijdens de kerkenraad van de volgende dag – 4 december – werd het optreden van de tweede voorzitter met zes tegen drie stemmen scherp veroordeeld. Aan het eind van die kerkenraadsvergadering diende ouderling Westerdijk zijn Acte van Vrijmaking alsnog in, waardoor hij volgens de richtlijnen van de synode schorsingswaardig was, wat de kerkenraad dus zou moeten uitspreken. Ds. Bos verzette zich daar fel tegen: br. Westerdijk “stond altijd in grote trouw pal voor de bewaring van een Schriftuurlijk kerkelijk leven”, zei hij en de predikant verklaarde  nooit te zullen meewerken aan de schorsing van br. Westerdijk. Wel werd br. Westerdijk verzocht zijn Acte van Vrijmaking in te trekken, maar deze weigerde dat. Bij een stemming over de schorsing van br. Westerdijk bleek dat vier kerkenraadsleden voor en vijf leden plus ds. Bos zich daartegen verklaarden.

Op 7 december 1944 besloot de kerkenraad geen gemeentevergadering meer te houden, maar als kerkenraad een schrijven te richten aan de gemeenteleden om de gang van zaken uit te leggen. De meerderheid van de kerkenraad verklaarde zich vrij te maken van de leeruitspraken van de synode en zich te onttrekken aan het verband van De Gereformeerde Kerken in Nederland “dat eertijds vrijwillig is aangegaan, tot de tijd toe dat die besluiten [van de synode]  worden teruggenomen”. De Vrijmaking was daarmee een feit.

Van de twaalfhonderd gemeenteleden ging 40% met ds. Bos en ouderling Westerdijk mee en ‘maakten zich vrij’; 60% bleef achter de synodebesluiten staan. “Om gedoe over de preekstoel te voorkomen” spraken de beide kerkenraden (de gereformeerde en de vrijgemaakt-gereformeerde) af dat ze het kerkgebouw samen zouden gebruiken, maar uiteraard in gescheiden kerkdiensten. Dat gebeurde voor het eerst op 10 december 1944. Ook stelde men een gezamenlijk ‘Manifest’ op waarin aan de gemeenteleden meegedeeld werd dat men elkaar als ‘broeders en zusters in de Heere Jezus Christus‘ zou blijven behandelen.

1. Th. Boersma (van 1945 tot 1957).
   

Nu de Gereformeerde Kerk te Uithuizermeeden haar predikant kwijt was nam de door verkiezing aangevulde gereformeerde kerkenraad het beroepingswerk ter hand. Ds. Th. Boersma (1900-1983) van Oudega bij Drachten nam het op hem uitgebrachte beroep aan, en deed op 21 oktober 1945 intrede. De naweeën van de Vrijmaking duurden nog voort. De scheur liep nogal eens dwars door gezinnen en families, zodat spanningen daarvan het gevolg waren. In de gezinnen, in de families en… in de gemeente.

1. Daarna….

De vrijgemaakte kerkenraad – die vond dat het beheer van het kerkgebouw bij hem thuishoorde – deelde op 28 september 1950 in een schrijven aan de gereformeerde kerkenraad mee dat de kerkelijke lokalen voor de gereformeerden gesloten zouden blijven, tenzij men een huurcontract zou ondertekenen. Daarmee kon de gereformeerde kerkenraad zich niet verenigen, zodat de gang naar de rechter gemaakt moest worden. Op 27 januari 1951 diende het kort geding. In zijn uitspraak beval de rechter veertien dagen later de lokalen weer open te stellen op straffe van een dwangsom van fl. 100 voor elke overtreding. De kerk in de Kerkstraat bleef nog jaren lang in gezamenlijk gebruik.

1. De gereformeerde school.
   
   
   

Hoe de Vrijmaking ook in het schoolleven in Uithuizermeeden haar voren trok beschreven we elders op deze website uitvoerig. Hier volstaat te zeggen dat aanvankelijk afgesproken werd in vrede samen te leven, maar onder leiding van de nieuwe vrijgemaakte predikant, ds. D. van Houdt, werd in augustus 1954 in Uithuizermeeden ook een vrijgemaakte lagere school gesticht.

Ds. Boersma nam op 18 augustus 1957 afscheid van Uithuizermeeden. Hij zei in zijn afscheidspreek onder meer: “Ik heb u en vooral mijn mede-ambtsbroeders opgewekt om mee te bouwen aan het herstel van de vervallen muren Gods Jeruzalem. De verwijdering is niet kleiner maar eerder groter geworden. Ik heb echter nooit iets anders begeerd dan te bouwen op het ene fundament dat gelegd is, namelijk Jezus Christus”. De predikant vertrok naar de kerk van Zuidhorn.

1. H. Alting (van 1958 tot 1963).
   
   
   

Op 27 april 1958 deed zijn opvolger intrede. Het was ds. H. Alting (1926-2000) van het Friese Wijckel. Hij kwam te wonen in de woning aan de Hoofdstraat 123, op de hoek met de Lijnbaan. Deze woning zou tot 1980 als pastorie in gebruik blijven. Het gebouw Ons Anker aan de Oudedijksterweg werd ondertussen steeds intensiever gebruikt voor het jeugdwerk van de Gereformeerde Kerk. Op 6 januari 1963 nam ds. Alting afscheid van Uithuizermeeden omdat hij het beroep had aangenomen dat de kerk van Helpman op hem had uitgebracht. Ook daar was de Vrijmaking juist achter de rug…

1. W.B. van der Meulen (van 1964 tot 1968).

Als opvolger van ds. Alting deed ds. W.B. van der Meulen (1929-2015) van Sprang en Waalwijk intrede. Dat het jeugdwerk stevig was geworteld in het kerkelijk leven van gereformeerd Uithuizermeeden bleek uit de jubilea die tijdens het predikantschap van ds. Van der Meulen herdacht werden. De gereformeerde Meisjes Vereniging ‘Ruth’ bestond in 1967 maar liefst negentig jaar en de gereformeerde Jongelings Vereniging ‘Bidt en Werkt’ vierde haar eeuwfeest! Dat alles werd tijdens een kerkdienst op 11 februari 1967 herdacht.

Nog steeds kerkten gereformeerden en vrijgemaakten in afzonderlijke diensten in de kerk aan de Kerkstraat. Geen wonder dat in gereformeerde kring zo langzamerhand werd nagedacht over de bouw van een eigen kerk. De predikant zag hoe de kerk in de Kerkstraat na jaren van verdeeldheid door achterstallig onderhoud allerlei gebreken begon te vertonen. Maar niet iedereen was het eens met het streven van de predikant om tot nieuwbouw te komen en de ‘eigen’ kerk ‘zomaar’ prijs te geven. Bovendien achtten velen de financiële lasten van nieuwbouw te hoog. De gemeente raakte erover verdeeld. Ds. Van der Meulen nam op 24 maart 1968 afscheid en vertrok naar de kerk van Rotterdam-Alexanderstad.

1. W.J. de Ruiter (van 1969 tot 1974).
   
   
   

Om de rust in de gemeente terug te brengen bracht de kerkenraad een beroep uit op een predikant met ervaring. Het werd ds. W.J. de Ruiter (1909-1990) uit Harkema-Opeinde.

Er komen steeds weer nieuwe verhalen. Ik blijf ze met u delen!

Tot de volgende keer!

Janny Westerdijk

janny@westerdijkgarsthuizen.nl

06 10375617